Wie als freelancer wil starten, begint vaak met het opstellen van een lijstje van voordelen en nadelen. Nick Denoo van FreelanceNetwork.be maakt het je makkelijk en somt er alvast enkele op.

Met twee of drie klanten ben je minder afhankelijk. Ook al start je als freelancer voor je voormalige werkgever, je kan voor meerdere klanten werken. Valt er 1 klant weg, dan heb je toch nog altijd inkomsten van de andere klanten.

De totale kost voor de werkgever kan aardig oplopen omdat je werkgever ook nog extra sociale bijdragen betaalt en verzekeringen afsluit. Een opdrachtgever van een freelancer is goedkoper af, zelfs al betaalt hij die freelancer wat meer.  Dit komt omdat je geen personeel bent maar leverancier. Hierdoor vallen voor de opdrachtgever een aantal kosten weg (sociale bijdragen, 13de maand, vakantiegeld, gewaarborgd maandloon bij ziekte, etc). Als freelancer hou je meer over omdat jouw betaalde sociale bijdragen van ongeveer 21 procent veel lager zijn dan de sociale bijdragen voor werkgevers (iets meer dan 30 procent).

Als zelfstandige freelancer denk je mee met je klant. Werken als freelancer geeft een totaal ander gevoel. Je geeft een andere invulling van tijd en organisatie van je werk. Dat moet ook, want de sociale inspectie controleert op schijnzelfstandigheid. 

Werken als werknemer betekent werken onder leiding, toezicht en gezag. Dit wil zeggen dat de werkgever instructies geeft en je werkwijze controleert. Als freelancer krijg je doorgaans een opdracht maar je bent vrij te bepalen hoe je tot het afgesproken resultaat komt. Je wordt meer afgerekend op het afgeleverd product of dienst.

Om te beginnen heb je veel meer vrijheid om de modaliteiten van je contract te onderhandelen. Als werknemer volg je de standaardcontracten van het bedrijf. Als freelancer heb je vaak de mogelijkheid om zelf een contract voor te stellen. Tegelijk ben je ook veel vrijer in het opnemen van vrije dagen. 

Als freelancer bepaal je zelf hoe, waar en wanneer je werkt. Je hebt geen goedkeuring meer nodig van het bedrijf waarvoor je werkt om vroeger te vertrekken, vakantiedagen op te nemen of een snipperdag te nemen. 

Als werknemer krijg je een maandloon. Dat is bijzonder tof voor de maand februari want dan krijg je maandloon terwijl er maar 28 dagen zijn maar er zijn ook heel wat maanden met 31 dagen. Het aantal werkdagen varieert zo tussen de 19 en 21 per maand. Omdat je als freelancer een uurtarief of dagvergoeding afspreekt als je op kantoor van de opdrachtgever werkt, stijgt je factuurbedrag als er meer factureerbare dagen in een maand zijn.

Heb je een contract van bepaalde duur (3 maanden, 6 maanden of een jaar), dan heb je tijdens deze periode meer werkzekerheid dan een werknemer met een contract van onbepaalde duur die net van job veranderd is. De werknemer kan immers quasi elke dag ontslagen worden met een opzegperiode van een paar dagen terwijl je als freelancer toch zeker bent dat de opdrachtgever jou tijdens de afgesproken periode niet kan ontslaan als hierover niets wordt opgenomen in het contract.

Als zelfstandige freelancer betaal je minder sociale bijdragen dan als werknemer. De sociale bijdragen voor zelfstandigen zijn ongeveer 21 procent. Als werknemer betaal je zelf 13,07 procent sociale bijdragen. De werkgever van zijn kant betaalt ook nog eens werkgeversbijdragen van om en bij de 30 procent. Dat loopt voor werknemers dus snel hoog op. 

Als zelfstandige bepaal je zelf je werkuren, hoe je werkt, waar je werkt en wanneer je werkt. Uiteraard maak je wellicht afspraken met je opdrachtgever maar in principe ben je in alles volledig vrij. 

Wil je op een zonnige namiddag ineens een terrasje gaan doen, dan kan dit. Wil je 's avonds thuis werken terwijl de kinderen slapen, dan kan dit ook.

Als zelfstandige kun je in het contract opnemen dat je uurtarief jaarlijks stijgt met x procent waarbij je zelf een bedrag kiest. Dit bedrag mag hoger zijn dan de index of de afgesproken loonsverhogingen in de sector. 

Je hebt als freelancer geen vergoeding als je niet werkt. Je krijgt dus geen vakantiegeld,  geen betaalde feestdagen, maar ook geen dertiende maand. Veel zelfstandigen vinden het niet erg om geen vakantiegeld te krijgen omdat ze de ervaren vrijheid veel belangrijker vinden dan het extra geld.

Werknemers hebben een hoger pensioen dankzij de betaalde bijdragen van werkgevers. Omdat zelfstandige freelancers minder sociale bijdragen betalen, wordt er voor hun pensioen ook minder opzij gezet. Zij kunnen hun lagere pensioen wel aanvullen met extra verzekeringen.

Bij grote bedrijven stelt de juridische afdeling vaak vooraf een contract op. Je kan dan enkel nog onderhandelen over punten en komma's. Bij bedrijven die minder vaak met freelancers werken, is de kans groter dat het contract evenwichtiger is of dat je zelf een contract kunt voorstellen. Freelancenetwork.be raadt freelancers aan om zoveel mogelijk zelf het contract te initieren omdat je dan zelf bepaalt welke clausules in je contract komen en hoe deze geformuleerd worden.

In principe sta je zelf in voor al het materiaal dat je gebruikt, denk maar aan een computer of smartphone. Je kiest dus zelf of je met het beste materiaal op de markt kiest of voor goedkopere versies.

Maar ook een studiedag of opleiding zal je zelf moeten betalen. Tegelijk zijn we nog nooit een freelancer tegengekomen die zijn eigen printer mee naar de opdrachtgever hoeft mee te sleuren.

Als freelancer ben je niet langer werknemer van het bedrijf. Dus je geniet ook niet meer van hun sociale voordelen zoals een extra pensioenplan, hospitalisatieverzekering of maaltijdcheques. In veel bedrijven word je als freelancer evenmin uitgenodigd op het Sinterklaasfeestje, de nieuwjaarsreceptie of het jaarlijkse personeelsfeest. 

De extraatjes van werknemers zoals het enkel en dubbel vakantiegeld of de 13de maand heb je niet langer. Dat is in het begin toch wel even wennen. 

Krijg je de griep of val je een paar weken ziek, dan heb je geen gewaarborgd maandloon zoals werknemers hebben. 

De werkgever staat garant voor de kwaliteit van het werk en de goede uitvoering er van. Als een klant van de werkgever niet tevreden is, dan zal de werkgever een oplossing zoeken. 

Als zelfstandige freelancer ben je zelf (financieel) verantwoordelijk voor fouten tenzij je jezelf hiertegen contractueel indekt. Lever je te laat, is je klant niet tevreden of doe je iets fout, dan zal je zelf de fout herstellen. Vaak betekent dit het werk opnieuw doen zonder extra vergoeding.

Als een contract stopt en het wordt niet verlengd, dan heb je geen recht op stempelgeld. Tenzij je met je zelfstandige activiteit stopt. Heel wat zelfstandige freelancers kunnen niet alle werkdagen factureren. Als een contract stopt en er geen opdrachten zijn, dan is er geen sociaal vangnet zoals een werkloosheidsvergoeding. Als na verloop van tijd blijkt dat je tussen verschillende opdrachten 2 maanden zonder werk zit, dan zet je best op voorhand wat geld opzij om deze periodes te overbruggen.

Werknemers hoeven zich niets aan te trekken van de administratie van hun baas. Zij krijgen elke maand hun loonbrief en het geld wordt automatisch op hun rekening gestort. 

Als zelfstandige freelancer ga je zelf facturen opmaken zodat je klanten je kunnen betalen. Je volgt zelf de betaaltermijnen op, stort de BTW door naar de overheid en je stort zelf sociale bijdragen. Tegelijk hou je een map bij van alle inkomende factureren en bewaar je de rekeninguitreksels van je zaak. Je gaat na welke wetgeving wijzigt zodat je indien nodig je werkwijze aanpast.

Als werknemer vind je het normaal dat je werkgever in je investeert en dat je opleidingen mag volgen. Je baas wordt er immers beter van. Als zelfstandige ga je zelf op zoek naar seminaries of opleidingen die jou beter maken of de voorsprong op je concurrenten kan vergroten. Wanneer een seminarie 3 dagen duurt, draai je op voor de kosten van het seminarie op zich en heb je 3 dagen minder omzet omdat je deze dagen niet kunt factureren.