Filmmaker Nic Balthazar, die in een vorig leven bij de VRT aan de slag was, merkt een evolutie binnen de arbeidsmarkt. De verschuiving van vast naar freelance werk. Alle arbeidsmarktspecialisten zijn het erover eens: het aantal mensen dat als freelancer aan de kost komt, al dan niet op eigen initiatief, neemt hand over hand toe. 

De Nederlandse hr-specialist Remco Mosterman voorspelt in zijn boek Organiseren en hr in 2025 zelfs dat tegen dan 90 % van de werknemers als freelancer - of zzp’er (zelfstandige zonder personeel) zoals dat in Nederland heet -  van project naar project zal gaan. In een gesprek met Freelancenetwork pleit Nic Balthazar er vooral voor dat werkgevers freelancers willen beschouwen als losse vaste medewerkers en hen niet gaan uitbuiten.

 

Impliciet geeft Balthazar daarmee aan dat freelancen in het nieuwe werken wel een belangrijke plaats zal innemen en dat werkgevers en hun specialisten eigenlijk vooral zullen moeten weten wie op welk moment vrij is voor specifieke opdrachten projecten en dat zij door het inschakelen van freelancers ook een belangrijke ondersteunende rol kunnen spelen bij het verschaffen van zelfinzicht voor het individu en bij talentontwikkeling. 

“Voor werkgevers zijn freelancers natuurlijk fantastisch, maar ik zie ook dat niet iedereen geschikt is om als freelancer aan de bak te komen. Sommige freelancers moeten ongelooflijk hard werken om weinig te verdienen. Freelancen kan enorm leuk zijn als je kan rekenen op vaste opdrachten, maar het is niet altijd een hoeraverhaal.”  

De audiovisuele wereld is bij uitstek een wereld die veel met freelancers werkt. Dat kan ook haast niet anders want niet alle programma’s zijn even onverwoestbaar als Thuis en FC De Kampioenen en zelfs aan die laatste succesreeks is een einde gekomen. Vooral de programma’s die voor een aantal weken worden uitgezonden, zoals Café Corsari of vroeger De Laatste Show doen vaak een beroep op freelancers. 

“Bij het programma Vlaanderen Vakantieland hadden wij een leuke vaste ploeg met onder meer freelance cameramensen”, vertelt Nic Balthzar. “Dat was fijn voor ons en ook fijn voor hen, omdat ze niet de onzekerheid hadden die ik ondertussen wel bij een toenemend aantal freelancers sterk zie toenemen.”. 

Ook voor zijn filmprojecten probeert Nic Balthazar een beroep te doen op dezelfde freelancers. 

“Het is leuk om bij verschillende projecten met pakweg dezelfde castingdirecteur en dezelfde costume designer te kunnen werken. Er ontstaat dan een soort familiegevoel.

 

Als je als freelancer het geluk hebt een paar van die families te hebben en dan van de ene naar de andere kunt fladderen, geeft dat een goed gevoel. Je pikt dan het beste van twee werelden mee: je blijft in wezen je eigen baas, maar je behoort ergens toch tot een vast team.”      

Anderzijds benadrukt Nic Balthazar dat hij in de televisiewereld ziet dat veel jonge mensen zich op het freelancersbestaan verkijken. 

“Natuurlijk”, zo zegt hij “is het enorm plezant om heel hard te werken aan een programma dat gedurende 8 of 12 weken op de buis komt. Maar daarna volgt onvermijdelijk een periode die toch wel iets weg heeft van een zwart gat. En dat is uiteindelijk niet het ergste.

 

Ik hoor veel lofzangen op het freelancen, maar ze komen wel van mensen, die zoals het geval is bij mijn filmcrew en bij Vlaanderen Vakantieland, op vaste en terugkerende opdrachten kunnen rekenen. De zogenaamde vaste losse opdrachten. Ik kan moeilijk voor andere sectoren spreken, maar in de televisie- en filmwereld moet je als freelancer toch al enige naam en status vergaren voor je daarop je boontjes te weken kan leggen. 

Het freelancebestaan is niet allemaal rozengeur en maneschijn en ik ben ervan overtuigd dat niet iedereen goed om kan met de onzekerheid die er op financieel en ander vlak mee gepaard gaat. Freelancen is voor freelancers niet altijd een hoeraverhaal.”  

Maar misschien kan het dat wel worden als freelancers zich beter voorbereiden op de grote veranderingen die ons op de arbeidsmarkt te wachten staan. De basiskennis zullen ze nog wel aan de universiteit of de hogeschool leren. Maar dat volstaat op de arbeidsmarkt van morgen niet meer. 

Daarom zullen ze ook zo snel mogelijk richting en doelen moeten bepalen en dan hard aan personal branding  werken en een netwerk opbouwen. 

Die nuancering vindt Nic Balthazar belangrijk, al wil hij er uiteraard niet mee gezegd hebben dat het freelancersbestaan kommer en kwel is.

“Eigenlijk ben ik nu zelf freelancer”, zegt hij. “Maar ik heb in Eyeworks een vaste opdrachtgever gevonden. Dat is de beste combinatie. Het vaste statuut bij de VRT, waaronder ik dus ook nog heb gewerkt en dat impliceert dat je wel heel erge dingen moet mispeuteren voor je aan de deur kan worden gezet, had anderzijds wel het voordeel dat je het vak kon leren met vallen en opstaan.  

Ik ben blij dat ik van beide heb kunnen proeven. Ik ben daarom een groot voorstander van evenwicht tussen beide.”