Freelance werken is een vorm van het nieuwe werken. Het betekent dat je jezelf als uitvoerder van werk flexibel op de arbeidsmarkt aanbiedt in functie van de opdrachten. Doorgaans gaat het om werk van bepaalde duur of heel specifieke projecten.

Bij freelance werk kan het perfect zijn dat je 2 dagen per week voor 1 bedrijf werkt, dat je fulltime gedurende 2 maanden werkt of dat je eenmalig voor een bedrijf werkt. De freelancer is de persoon die het werk uitvoert. De freelancer kan een werknemer, interimaris of zelfstandige zijn. Degene die het werk aanreikt is de opdrachtgever, werkgever of klant.

Je vindt in dit artikel meer info over de contractvormen van freelance werk, de werkrelatie tussen partijen, de voordelen en nadelen van freelance werk voor de freelancer en opdrachtgever, de tarieven

Qua contracten kun je freelance werk uitvoeren als interimaris, werknemer of als zelfstandige. Zo kan iemand met een interimcontract die een vervanging doet ook freelancer genoemd worden. De meeste freelancers werken als zelfstandige. Zij factureren met andere woorden hun prestaties.

Het essentiele verschil bij freelance werk is de relatie tussen de freelancer en de opdrachtgever. Volgens de wet moet de werkgever (opdrachtgever) bij een werknemerscontract of interimcontract de freelancer (werknemer) opvolgen, leiding, toezicht en gezag uitvoeren. Je werkt dus in een ondergeschikte relatie. Bij een zelfstandige freelancer is het net door de wet verboden dat de opdrachtgever (hier spreken we niet van werkgever) leiding, toezicht en gezag uitoefent. De freelancer die het werk uitvoert, heeft in principe een grote vrijheid in het bepalen waar, wanneer en hoe hij de opdracht uitvoert. 

Vandaag gebeurt het wel eens dat een freelancer kiest om als interimaris te werken terwijl hij zich als zelfstandige gedraagt. Tegelijk zijn er heel wat freelancers die kiezen om met een interimcontract te werken terwijl zij in hun relatie met de opdrachtgever pure zelfstandigen zijn. Bij de keuze voor het statuut van de freelancer, start men doorgaans niet vanuit de vraag wat de effectieve relatie met de opdrachtgever is maar vanuit fiscale of sociale zekerheidsmotieven. Een zelfstandige freelancer die op kantoor bij de klant gaat werken, heeft bijvoorbeeld geen vakantiegeld of 13de maand, geen gewaarborgd maandinkomen bij ziekte en geen betaalde feestdagen. De opdrachtgever betaalt evenmin werkgeversbijdragen. Dat zijn enorme voordelen voor bedrijven. De overheid mist hierdoor veel sociale bijdragen.

Bij een interimcontract voor freelance werk moet de opdrachtgever wel al deze bijdragen betalen. Er komen ook nog eens verzekeringen bovenop. Denk bijvoorbeeld aan een ongevallenverzekering. 

Die vrijheid van werkorganisatie is het makkelijkste te bepalen als de freelancer op zich thuiswerk doet.  Maar als de freelancer op kantoor van de opdrachtgever gaat werken, dan is het niet altijd evident dat de freelancer volledig autonoom bepaalt waar, wanneer en hoe hij werkt.

In de wet is de term freelance werk niet als aparte groep van werkvormen opgenomen. 

Als opdrachtgever ga je er best niet altijd zo maar van uit dat een freelancer een zelfstandige is. Vraag daarom uitdrukkelijk hoe de freelancer werkt. Als hij als interimaris werkt, dan heb je als opdrachtgever (werkgever) de plicht om leiding, toezicht en gezag uit te oefenen. Als het werk niet goed wordt uitgevoerd, dan ligt de verantwoordelijkheid bij de opdrachtgever.

Als de freelancer als zelfstandige werkt, dan mag in principe geen leiding, toezicht en gezag uitvoeren. In praktijk zijn er uiteraard overlegmomenten. Als het werk niet goed wordt uitgevoerd, dan zal de freelancer op zijn eigen kosten het werk opnieuw moeten doen of de schade uit eigen zak moeten betalen.

1. Doorgaans een hoger dagtarief in vergelijking met het werknemersstatuut

2. Je bepaalt zelf wanneer, hoe en waar je werkt

3. Je neemt de regie van je loopbaan in eigen handen

4. Je kunt je makkelijker specialiseren in domeinen die je het meeste interesseren

5. Je bepaalt zelf je vakantie

6. Je betaalt minder sociale bijdragen waardoor je uurtarief voor bedrijf goedkoper is dan bij aanwerving als vaste medewerker

7. Je hoeft geen goedkeuring te vragen aan een baas als je een dag vrij neemt

1. Je gaat zelf op zoek naar klanten. Je hebt dus naast je jobskills ook commerciele vaardigheden nodig

2. Werkonzekerheid. Als de job voorbij is, ga je op zoek naar een nieuwe klant

3. Geen gewaarborgd maandinkomen bij ziekte, geen 13de maand, geen dubbel vakantiegeld, geen betaalde feestdagen, geen vakantiegeld

4. Het pensioen van een zelfstandige freelancer is lager dan het pensioen van een werknemer

5.Niet werken is meestal geen geld

Om de haverklap gaan er stemmen op om een apart statuut voor freelancers in het leven te roepen. De vraag rijst dan natuurlijk hoe dit statuut er moet uit zien, welke rechten moeten de freelancers krijgen en welke plichten staan daar tegenover. Vandaag is het immers zo dat wie vertrekt vanuit de daadwerkelijke relatie tussen freelancer en opdrachtgever perfect terecht kan bij het statuut van werknemer/interimaris of als zelfstandige.

De zelfstandige freelancers halen dan aan dat zij niet alle dagen kunnen werken en vaak voor een langere periode werkloos zijn. Dit risico is eigen aan het zelfstandige zijn en hoort bij ondernemen. Ook een zelfstandige kledingmaker verkoopt niet elke dag een kostuum, een zelfstandige frituuruitbater heeft al wel eens een dag met minder omzet. Je kunt als freelancer niet het beste van 2 werelden hebben. De totale vrijheid van werken, vaak een hogere dagvergoeding dan bij werknemers, een 13de maand, vakantiegeld en werkloosheidsvergoeding.

Tegelijk is het belangrijk dat zelfstandige freelancers nadelen bij hun statuut ondervinden. Zo gaan meer en meer bedrijven deze freelance contracten gebruiken als onderaannemingscontracten waarbij de aansprakelijkheid en boetes wanneer het werk niet tijdig of correct is uitgevoerd niet verhouding tot de vergoeding liggen.

Bedrijven zijn altijd vragende partij naar flexibel inzetbare medewerkers geweest. Omdat meer en meer mensen vandaag zelf de regie van hun loopbaan in eigen handen willen nemen, starten zij als freelancer. De groei van het freelance werk wordt vooral gedragen door het toenemend aanbod van freelancers. 

Tegelijk zien we dat freelancers ook een klein deel van het potentieel van interimkantoren nemen. Heel veel interimarissen zoeken een job met optie vast terwijl een aantal jobs net niet de bedoeling zijn om over te gaan naar een vaste fulltime betrekking.

Freelance tarieven

 Over de freelance uurtarieven en dagtarieven doen de gekste verhalen de ronde. Het is niet zo dat alle freelancers peperdure consultants zijn. Hoe uitvoerender de freelance job, hoe sneller het uurtarief of dagprijs zal evolueren naar een interimtarief. De freelance tarieven beginnen bij 25 euro per uur gefactureerd. De duurste freelancers vragen 175 euro per uur. Een enorm prijsverschil.

Naast de uurtarieven zijn er ook veel freelancers die een projectprijs hanteren. Dit betekent dat er 1 prijs wordt bepaald om het werk af te werken. Duurt het met andere woorden veel langer dan ingeschat om het werk af te ronden, dan krijg je als freelancer geen hogere vergoeding. Is het werk veel sneller klaar, dan heb je uiteraard geluk.

De verschillen in freelance tarieven zijn ingegeven door:

1. het netwerk van de freelancers (multinationals betalen meer), 

2. de hoogdringendheid van de job (dringend vertaalwerk is 20% duurder dan vertaalwerk dat niet dringend is), 

3. het geslacht van de freelancer (ja, vrouwen vragen minder),

4. de regio waar de freelancer woont (freelancers in Brussel vragen meer), 

5. de functie (IT-ers, ingenieurs verdienen meer dan administratieve freelancers en taaltrainers), 

6. de jaren ervaring (juniors verdienen minder) en de commerciele vaardigheden van de freelancer.

7. de bekendheid van de freelancers (freelancers die overbevraagd zijn, kunnen makkelijker een hoger tarief vragen)

Binnen hetgeen freelancers aanbieden zijn er vaak voldoende bedrijven die interesse kunnen hebben voor je aangeboden diensten. Uit onderzoek blijkt dat de meeste mensen die gaan freelancen tussen de 2 tot 10 klanten hebben. De hamvraag is uiteraard hoe snel dat jij als freelancer jouw potentiele klanten in kaart brengt en kunt bereiken.

Heel veel bedrijven weten vaak niet eens dat ze met freelancers werken. Zij werken met een extern bureau voor bijvoorbeeld webdesign, vertaalwerk of boekhouders. Deze bureaus kunnen zelfstandigen zonder personeel zijn zonder zich als freelancer te outen.